เทศกาลลอยกระทง เป็นเทศกาลที่ได้รับความนิยมอย่างมากในประเทศไทย จัดขึ้นเป็นประจำทุกปีในช่วงเดือนพฤศจิกายนหรือธันวาคม ตรงกับวันเพ็ญขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติ
ในอดีต เทศกาลลอยกระทงเป็นประเพณีที่ชาวไทยใช้บูชาพระแม่คงคา เทพธิดาแห่งสายน้ำ โดยนำกระทงที่ทำจากวัสดุต่างๆ เช่น ใบตอง ไม้ไผ่ กระดาษ หรือวัสดุเหลือใช้ มาลอยในแม่น้ำหรือลำธาร เพื่อขอขมาพระแม่คงคา และเพื่อขอพรให้สิ่งชั่วร้ายให้ลอยไปกับกระทง
ปัจจุบัน เทศกาลลอยกระทงได้พัฒนามาเป็นเทศกาลแห่งความรักและความหวัง ผู้คนต่างออกมาลอยกระทงเพื่อขอพรให้ชีวิตมีความเจริญรุ่งเรือง มีความสุข และสมปรารถนา
ประเพณีและกิจกรรมของเทศกาลลอยกระทง
เทศกาลลอยกระทงมีประเพณีและกิจกรรมต่างๆ มากมาย ดังนี้
- การลอยกระทง เป็นประเพณีหลักของเทศกาลลอยกระทง ผู้คนจะนำกระทงที่ทำจากวัสดุต่างๆ มาลอยในแม่น้ำหรือลำธาร กระทงที่นิยมทำกัน ได้แก่ กระทงใบตอง กระทงดอกไม้ กระทงเทียน และกระทงรูปต่างๆ กระทงแต่ละประเภทจะมีความหมายแตกต่างกันไป เช่น กระทงใบตองเป็นสัญลักษณ์ของการบูชาพระแม่คงคา กระทงดอกไม้เป็นสัญลักษณ์ของความงดงามของธรรมชาติ กระทงเทียนเป็นสัญลักษณ์ของแสงสว่าง และกระทงรูปต่างๆ เป็นสัญลักษณ์ของความปรารถนาต่างๆ
- การประกวดกระทง มีการประกวดกระทงประเภทต่างๆ เช่น กระทงดอกไม้ กระทงแกะสลัก และกระทงประดิษฐ์ กระทงที่ได้รับรางวัลจะได้รับรางวัลและเกียรติบัตร
- การแสดงพลุดอกไม้ไฟ มีการจุดพลุดอกไม้ไฟขึ้นสู่ท้องฟ้าในช่วงค่ำคืนของเทศกาลลอยกระทง เพื่อเฉลิมฉลองเทศกาลและเพื่อความสวยงาม
- การออกร้านจำหน่ายสินค้า จะมีการออกร้านจำหน่ายสินค้าต่างๆ เช่น อาหารพื้นเมือง เสื้อผ้า เครื่องประดับ และสินค้าอื่นๆ มากมาย
- การแสดงพื้นเมือง จะมีการจัดกิจกรรมการแสดงพื้นเมือง เช่น การแสดงฟ้อนเล็บ การแสดงฟ้อนเจิง และการแสดงลำตัด
สถานที่จัดงานเทศกาลลอยกระทง
เทศกาลลอยกระทงจัดขึ้นทั่วประเทศไทย สถานที่จัดงานที่ได้รับความนิยม ได้แก่
- กรุงเทพมหานคร มีสถานที่จัดงานลอยกระทงมากมาย เช่น สวนลุมพินี ริมแม่น้ำเจ้าพระยา และบริเวณอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย
- จังหวัดเชียงใหม่ มีการจัดงานลอยกระทงอย่างยิ่งใหญ่และตระการตา โดยมีการประกวดกระทง ขบวนแห่กระทงใหญ่ และการแสดงพลุดอกไม้ไฟ
- จังหวัดภูเก็ต มีการจัดงานลอยกระทงบนชายหาดที่สวยงาม เช่น หาดกะตะ หาดกะรน และหาดป่าตอง
คุณค่าของเทศกาลลอยกระทง
เทศกาลลอยกระทงเป็นเทศกาลที่สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมและประเพณีอันงดงามของไทย เป็นเทศกาลที่เต็มไปด้วยแสงสีเสียงและความสนุกสนาน และเป็นเทศกาลที่ไม่ควรพลาดหากคุณมีโอกาสได้ไปเยือนประเทศไทยในช่วงเดือนพฤศจิกายนหรือธันวาคม
เทศกาลลอยกระทงมีคุณค่าในด้านต่างๆ ดังนี้
- ด้านวัฒนธรรม เทศกาลลอยกระทงเป็นเทศกาลที่สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมและประเพณีอันงดงามของไทย เช่น การบูชาพระแม่คงคา การขอพรให้สิ่งชั่วร้ายให้ลอยไปกับกระทง และการแสดงพื้นเมืองต่างๆ
- ด้านสังคม เทศกาลลอยกระทงเป็นเทศกาลที่ส่งเสริมให้เกิดความรัก ความสามัคคี และความร่วมมือกันของคนในชุมชน
- ด้านเศรษฐกิจ เทศกาลลอยกระทงเป็นเทศกาลที่กระตุ้นเศรษฐกิจในท้องถิ่น เช่น การค้าขาย การบริการ และการท่องเที่ยว
การอนุรักษ์เทศกาลลอยกระทง
เทศกาลลอยกระทงเป็นเทศกาลที่มีความสำคัญทางวัฒนธรรมและประเพณีของไทย จึงควรร่วมกันอนุรักษ์และสืบสานประเพณีนี้ต่อไป โดยสามารถทำได้ดังนี้
- ช่วยกันรักษาความสะอาดของแม่น้ำลำคลอง ไม่ควรทิ้งขยะลงในแม่น้ำลำคลอง เพราะอาจทำให้แม่น้ำลำคลองเน่าเสียและส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
- เลือกวัสดุในการทำกระทงที่เหมาะสม ควรเลือกใช้วัสดุที่ย่อยสลายง่าย เช่น ใบตอง ไม้ไผ่ กระดาษ หรือวัสดุเหลือใช้ เพื่อช่วยลดมลพิษทางสิ่งแวดล้อม
- ส่งเสริมกิจกรรมที่สร้างสรรค์ ควรส่งเสริมกิจกรรมที่สร้างสรรค์ เช่น การแสดงพื้นเมือง การประกวดกระทง การออกร้านจำหน่ายสินค้าพื้นเมือง เป็นต้น
เทศกาลลอยกระทงเป็นเทศกาลที่มีความสำคัญและควรค่าแก่การอนุรักษ์และสืบสานต่อไป เพื่อให้เทศกาลนี้ยังคงอยู่คู่กับประเทศไทยและวัฒนธรรมไทยตลอดไป
